Хто за таварам, а хто адпачыць
Традыцыя правядзення восеньскіх кірмашоў на Сенненшчыне мае глыбокія карані, авеяныя сівымі паданнямі. Як вядома, адна з легенд, звязаных з заснаваннем нашага райцэнтра, сведчыць — Сянно, як паселішча, узнікла ў месцы традыцыйнага кірмашу, дзе асноўным таварам было сена.
У 19 — пачатку 20 стагоддзя свой кірмашовы дзень мела кожная воласць. Пры адсутнасці шырокаразгалінаванай гандлёвай сеткі на кірмашы збіраліся як вытворцы прадукцыі (пераважна сяляне бліжэйшых вёсак), так і гандляры, геаграфія прад стаўніцтва якіх была вельмі шырокай.
Савецкая эканоміка з яе татальнай цэнтралізацыяй знішчыла прыватную ініцыятыву і дробны гандаль. Кірмашовы рэнесанс адбыўся ў гады гарбачоўскай перабудовы і ў значнай ступені быў абумоўлены дэфіцытам. Менавіта з той пары ў Сянно сталі зноў праводзіцца кірмашы.
У мінулую суботу на цэнтральнай плошчы горада сельскагаспадарчую прадукцыю рэалізоўвалі пераважна сельскія грамадскія арганізацыі і фермерскія гаспадаркі, прадавалі зерне, бульбу, гародніну, мяса, мёд. РУП «Дружбінец» прапаноўваў нават каўбасы, паўфабрыкаты, вырабленыя пад заказ на мясакамбінаце. Саўгас імя Машэрава прывёз свой фірменны тавар — свініну, на прылаўках ААТ «Сенненскі райаграсервіс» быў шырокі выбар ялавічыны. Зрэшты, мясны рад выглядаў даволі багатым яшчэ і таму, што, акрамя сельгасвытворцаў, мяса прадавалі перапрацоўчыя прадпрыемствы, бройлерная фабрыка. Сур’ёзную канкурэнцыю асноўным сельгасвытворцам прадукцыі раслінаводства на кірмашы склалі агульнаадукацыйныя школы. Школьная гародніна карысталася попытам. Многія сенненцы з’яўляюцца яе пастаяннымі спажыўцамі. Давялося быць сведкам, як жанчына з жалем даведалася, што капуста на прылаўку Нямойтаўскай школы скончылася.
— Чаму вы не пакінулі мне колькі качаноў? Я ж у вас кожны год бяру…
Са здзіўленнем давялося наглядаць, як ішоў міні-торг паміж пакупнікамі і прадаўцамі. Адзін бок збіваў цану, іншы — нахвальваў тавар. Яшчэ крыху — і дамо фору ўсходнім народам, якія тра дыцыйна лічацца больш здатнымі да гандлёвых аперацый. Зыходзячы з класічнай схемы кірмашу, перад заканчэннем гандлёвых аперацый цэны на большасць тавараў сталі падаць.
У традыцыі сенненскага кірмашу — не толькі гандаль. Людзі прыходзяць на восеньскую плошчу, каб сустрэць знаёмых, каб адпачыць на свежым паветры: за сталом, пад добрую музыку. Спачатку яна гучала з рэпрадуктара ў выкананні знаных беларускіх спевакоў і калектываў, а потым да мікрафона падышлі сенненскія самадзейныя выканаўцы. Іх выкананне можа і не было настолькі прафесійным, затое запалу і жывасці ў выканаўцаў хапала. Гледачы нават кінуліся ў скокі.
Як водзіцца, арганізатары сенненскага кірмашу падвялі вынікі. Спецыяльна створаная камісія вызначыла самых актыўных яго ўдзельнікаў. Сярод грамадскіх вытворцаў сельгаспрадукцыі адзначаны ўдзел ААТ «Сенненскі райаграсервіс» і СВК «Кругляны», сярод фермерскіх гаспадарак — «Аграсервіс плюс» і «Севастопальскае». Сярод устаноў адукацыі да восеньскага кірмашу найлепш падрыхтаваліся Сенненская школа-інтэрнат і СШ №1. З гандлёвых прадпрыемстваў, якія пераважна прапаноўвалі прадукты харчавання, вылучылі Сенненскае райспажыўтаварыства, з перапрацоўчых прадпрыемстваў — Віцебскі мясакамбінат.
У той жа дзень кірмаш быў арганізаваны ў Багушэўску.
Аляксандр Лазюк.
